Onderzoekslocatie 11a en b, De Maasbanderweg
auteur MaasBandProject team
De Maasbanderweg is een historische verbindingsweg tussen Maasband en Stein van vóór 1800. De weg kruist een aantal noord-zuid georiënteerde kronkelwaard(rest)geulen van de vroegere Oeverendijkmaas.
Afb.1. Onderzoekslocatie 1 in geel aangegeven aan de uiterste zuidwestkant van de te ontgraven nevengeul (contouren van de nevengeul in rood). De gestippelde lijnen geven de andere onderzoekslocaties weer.
Op de Tranchotkaart uit 1806 is de Maasbanderweg reeds ingetekend (aangegeven met rode pijlen). De weg loopt vanuit Maasband richting de Delle om daar af te buigen naar de Oeverendijk. De plek waar de weg de dijk doorkruist heet 'De Vaargeut'. Deze gepasseerd sluit de weg aan op de vroegere Steen Weg[1] die nu de Dijkweg wordt genoemd.
De Tranchotkaart wordt gezien als betrouwbaar en bevat vele interessante details.
Afb.2. Tranchotkaart ,uitsnede Maasband. De Maasbanderweg is aangegeven met rode pijlen.
We vinden de Maasbanderweg ook terug op de Ferrariskaart uit 1776.
De Ferrariskaart wordt echter gezien als minder betrouwbaar dan de Tranchotkaart.
Afb.3 Samengestelde Ferrariskaart , uitsnede Maasband. De Maasbanderweg is aangegeven met rode pijlen.
Op de zeer gedetailleerde Baroniekaart van Stein welke werd opgetekend rond 1723 menen wij een stukje Maasbanderweg te zien wat op de kaart aansluiting maakt met de vroegere Steen Weg [1].
Maasband werd in de 19de eeuw bij Stein ingedeeld. De Baroniekaart laat zien dat Maasband en Stein al ruim voor deze vereniging in de 19de eeuw verbonden waren.
Afb.4. Baroniekaart, uitsnede Maasband. De Maasbanderweg is aangegeven met rode pijlen.
Hoe oud de Maasbanderweg is kunnen we niet herleiden uit de beschikbare kaarten.
De minuutkaart van Stein, sectie Maasband laat zien dat de Maasbanderweg geheel perceel doorsnijdend is. Dit houdt in dat de weg na de perceelsindeling is aangelegd en dus een relatief jonge weg is. De percelen werden eerst aangelegd en daarna de weg. Als percelen eerder werden uitgezet dan de weg kan dat erop duiden dat Maasband aanvankelijk niet verbonden was met Stein of via een andere verbinding.
Afb.5. Minuutkaart sectie Maasband, de Maasbanderweg in bruin aangegeven, de percelen in groen.
Opvallend is wel dat het grootste gedeelte van de Maasbanderweg is aangelegd in restgeulen zoals aangegeven op de AHN-kaart (afb.6).
De weg begint in Maasband en loopt dan via een restgeul naar het noord-oosten om met een bocht verbinding te maken met de Oeverendijk. Ook hier gaat de weg een geul in. Waarom dit gedaan is, is nog onduidelijk.
Afb.6. AHN-hoogtekaart met een vergroting van de Maasbanderweg en de positie van de restgeulen. (De Maasbanderweg is aangegeven in geel, de restgeulen in rood).
Het onderzoek bestaat uit een tweetal naast elkaar gelegen korte proef- en profielsleuven dwars over het tracé van de nog bestaande weg. Er dient zowel een vlak- als profieldocumentatie plaats te vinden. Sleuf 11a (afb.1. linker locatie) ligt op het relatief hoge wegdeel tussen de beide geulen. Sleuf 11b (afb.1. rechter locatie) ligt op het wegdeel dat de meest oostelijke restgeul passeert en waar mogelijk nog specifieke constructies voor het passeren van de watervoerende geul in de bodem aanwezig zijn.
De ouderdom van de weg kan inzicht bieden in de ouderdom van de nederzetting Maasband. Ter plaatse van deelgebied 11b kunnen natte organisch rijke sedimenten voorkomen met zowel organische als anorganische artefacten en/of afvaldumpmateriaal dat is gebruikt voor het aanleggen van de weg.
De verwachte gaafheid/conservering is hoog. De diepteligging en eventuele gelaagdheid is onbekend.
Onderzoeksvragen:
• Is er onder het bestaande wegdek een historisch weglichaam aanwezig of ligt de historische weg buiten het huidige tracé?
• Was er sprake van een voorde of een brug ten behoeve van het passeren van de oude stroomgeul?
• Hoe is het object geconstrueerd?
• Hoe oud is het object?
• Zijn er ter plaatse van de geulpassage in de alluviale afzetting verloren of gedumpte gebruiksvoorwerpen aanwezig?
[1] Bron: www.rhcl.nl/kadestrale verzamelkaart Stein