Auteurs: Rob Paulussen en Ingrid Lohuis/ fotografie en film door Ingrid Lohuis

Onderzoekslocatie 17 ligt in het noorden van het projectgebied langs de Urmonder Weerdweg. Hier loopt parallel aan de Maasoever een laag dijkje dat het projectteam als onderzoekswaardig heeft aangeduid. De betonnen kap suggereert dat het dijkje relatief jong is maar over omvang, constructiewijze, reden voor aanleg en exacte ouderdom tasten we nog in het duister.

Onderzoekslocatie 17 ligt in het noorden van het projectgebied langs de Urmonder Weerdweg. Hier loopt parallel aan de Maasoever een laag dijkje dat het projectteam als onderzoekswaardig heeft aangeduid. De betonnen kap suggereert dat het dijkje relatief jong is maar over omvang, constructiewijze, reden voor aanleg en exacte ouderdom tasten we nog in het duister.

Begin augustus is hier in samenwerking met het Consortium Grensmaas een profielsleuf dwars over het dijklichaam getrokken (figuur 1). Aan de westzijde van het profiel konden twee grindlagen worden onderscheiden (figuur 1, witte en groene lijn). Dergelijke grindafzettingen hoog op de oever kunnen alleen bij extreem hoog water ontstaan. In de tussenliggende donkere leemlaag werd bij het opschonen van het profiel een object aangetroffen (figuur 1, gele pijl) dat in eerste instantie op een stuk bot leek.

Figuur 1, witte en groene lijn geven de grindlagen aan. Gele pijl is de plek van het gevonden object.

Projectvrijwilliger Bram Cleuskens heeft dit voorwerp zorgvuldig vrij gelegd, geborgen en schoongespoeld. Dit is te bekijken in ons filmpje over Onderzoekslocatie 17, tab 'media'.

Tijdens het schoonspoelen bleek  het een platgedrukt plastic flaconnetje van een synthetisch wasmiddel, merk Lux, te zijn met een tekstopdruk.

De blauwe letters op het flesje vormen de naam LUX, in het rode rondje staat 98 cent. Daarvoor staat GRATIS vaatdoekje. Op de achterzijde zijn de letters in reliëf aangebracht. Hier konden we de volgende tekst onderscheiden: LUX vloeibaar voor Uw afwas. Knip puntje af voor gebruik (hiernaast staat een tekening van een flacon met een schaar). … knijpen is voldoende. …. bijzonder zuinig. ….. voor Uw fijne was, wolwas en voor alle ……. Vloeibaar synthetisch wasmiddel. (zie figuur 2.)

Figuur 2, voor- en achterzijde van de schoongemaakte flacon.

Met deze gegevens is teamlid Wil Klarenaar op het internet gaan zoeken. Het product bleek vanaf 1958 te zijn gemaakt door Leverszeepmaatschappij, het latere Unilever.

De foto’s van de flacon en de betreffende tekst hebben we aan Unilever voorgelegd met de vraag of ze konden achterhalen van wanneer het flesje dateert. Na een aantal dagen kwamen ze met hun bevindingen. De Lux vloeibaar in deze witte flacon werd volgens Unilever geïntroduceerd in 1961. De actie met het gratis vaatdoekje was in 1964.

Op basis van deze vondst en de datering weten we nu ook dat de bovenste grindlaag van na 1964 dateert. Mogelijk is deze gevormd tijdens het zomerhoogwater van 1980.

Het dijklichaam wordt nog nader onderzocht. De beide grindlagen duiden er echter op dat deze locatie altijd gevoelig is geweest voor extreem hoogwater met hoge stroomsnelheden.

Een filmpje over de werkzaamheden bij locatie 17 kan men bekijken op onze media pagina,

Locatie 17